Hài lòng với những gì đang có

Trong lòng ta, bao giờ cũng có một khát vọng chiếm hữu. Đi kèm với khát vọng ấy là một lòng tham. Lòng tham đẩy ta đến việc tìm cách để có thật nhiều. Càng có nhiều, ta lại càng muốn có thêm nữa. Khi thấy người khác có điều mà ta không có, ta thường nảy sinh cảm giác ganh tỵ, ta thấy không vui có ai đó hơn mình. Sự ganh tỵ làm nảy sinh trong ta những hậm hực, khiến ta mất bình an. Ta cố gắng để dựng xây thế giới của mình cũng tươi đẹp và huy hoàng như thế giới của người khác mà ta thấy. Ta muốn có tất cả, ta muốn mọi thứ phải nằm trong vòng tay ta. Ta cứ luôn nhìn đến những điều mình chưa có để vơ vét vào, còn biết bao điều ta đã có đây, nhiều khi ta chẳng màng chi đến.

Một trong những nguyên do đẩy ta đến chỗ bất an là việc ta cứ hay so sánh mình với người khác. Ta tự hỏi tại sao những người kia có cái này cái nọ mà ta lại không có. Tại sao họ thông minh hơn mình, tại sao họ giỏi giang hơn mình, tại sao họ đẹp hơn mình, tại sao gia cảnh của họ tốt hơn mình… Những câu hỏi ấy cứ lởn vởn trong đầu mình, gây cho mình một mặc cảm là dường như Tạo Hóa bất công quá, dường như người ta có tất cả mọi thứ, còn mình thì không. Ta cảm thấy buồn và trở nên tự ti, vì rơi vào suy nghĩ là mình chẳng có gì, mình không thể làm được gì, mình có nỗ lực cả đời cũng không bằng người ta. Nhìn thấy thế giới của người kia sao tươi đẹp và rạng rỡ quá, ta ước ao mình cũng được như vậy. Từ đó, ta dường như chỉ còn biết mơ mộng cuộc sống của người khác mà đánh mất đi những giá trị quý báu mà Tạo Hóa đã đặt để trong chính mình.

Tạo Hóa đã dựng nên mọi loài không như kiểu nhà máy sản xuất hàng hóa, mọi thứ đều giống nhau. Sở dĩ ta thán phục Tạo Hóa là vì trong hàng tỷ tỷ thọ sinh hiện hữu dưới gầm trời này, chẳng có loài nào hoàn toàn giống nhau. Từ những tinh cầu lớn nhất đến những sinh vật nhỏ bé nhất, tất cả đều có những nét riêng biệt, hữu ích cho chính nó và cũng giúp cho nó tồn tại mà loài khác không thể nào có được. Tạo Hóa đã ban cho con chim đôi cánh, là vì Ngài muốn nó tung bay giữa khoảng trời xanh, vượt qua những cánh rừng sâu, lướt trên những con sóng dữ. Vùng trời là chốn thân quen của chúng, ngọn gió là bạn của chúng. Loài cá không được hưởng nếm cái đẹp của nền trời, nhưng lại được ban cho cả một đại dương rộng lớn. Kết cấu của loài cá cho phép nó lượn lờ dưới tận đáy sâu, khám phá những bí hiểm và cái đẹp dưới nước. Tạo Hóa không ban cho con chim những gì thuộc về con cá, và không ban cho con cá những gì là đặc nét của con chim. Loài nào cũng được Ngài ưu ái cách riêng, cũng được ban cho đủ những gì cần thiết. Bầu trời có thể là tất cả với con chim, nhưng chẳng là gì trong suy nghĩ của con cá. Đại dương có thể là sinh mạng của con cá, nhưng chẳng có tí quyến rũ nào với con chim. Mỗi bên có cái gì đó là của riêng, và được mời gọi để hoàn thiện mình trong cái nét riêng ấy.

Hẳn nhiên là chẳng ai trong chúng ta hoàn hảo và tuyệt đối, vì chỉ có Thiên Chúa mới có được điều này. Nhưng khi dựng nên chúng ta, Thiên Chúa luôn đặt để trong chúng ta cái gì đó, mà không ai, kể cả những người tài năng nhất, có thể thay thế. Ta là duy nhất, là cái riêng mà Thiên Chúa làm nên. Không ai “đóng vai” là ta, trước khi ta sinh ra. Và khi ta chết đi rồi, thế giới này xem như đã mất đi cái gì đó. Ta có một vị trí độc nhất và cao cả trong mắt Chúa, vì chính Ngài dựng nên ta, phản ánh một đặc nét nào đó của Ngài. Thế nên, ta có thể không bằng người này một đôi điểm, nhưng chắc chắn có những điều người ấy sẽ không được như ta. Ta cần phải nhận thức rõ phẩm giá và địa vị cao quý này của mình để không bao giờ thất vọng hay buồn phiền về chính bản thân, hay cảm thấy mình dường như bị cuộc sống này tước mất đi tất cả.

Tạo Hóa rất công bằng. Ngài lấy của ta cái này, nhưng Ngài ban cho chúng ta cái khác. Những gì xảy đến cho chúng ta luôn là một cơ hội để ta hoàn thiện mình. Những gì mà ta đang sở hữu luôn đủ để ta có thể tiếp tục bồi đắp và làm phong phú chính mình. Thế nên, trước khi xây dựng cho mình một tương lai, ta phải biết và hài lòng với những gì mình đang có. Cái hiện tại đang ở với ta mới là điều quý giá, mới là cái làm nên cuộc sống thực sự của ta. So sánh với người khác, nhìn người khác với một thái độ thèm thuồng, mà thiếu đi thái độ an vui với những gì mình đang được thụ hưởng luôn là nguyên do của những xáo trộn và bất an trong cuộc sống.

Chúng ta hãy xin ơn Chúa, để Người giúp chúng ta nhận ra những kho tàng quý báu mà Ngài đang ban cho chúng ta đây, để từ đó, chúng ta có thể tận dụng nó mà xây dựng cuộc sống mình cho tốt hơn. 

Một chút an ủi dành cho nhau

 Con người là được dựng nên không phải là một hữu thể hoàn hảo. Bao giờ con người cũng cần có nhau. Trợ giúp nhau về vật chất đã đành, nâng đỡ nhau về tinh thần cũng là một điều không thể thiếu. Chính khi con người ở gần nhau, tương trợ cho nhau, con người mới thấy sự hiện hữu của mình trở nên ý nghĩa hơn bao giờ hết. Con người được Tạo Hóa ban cho một con tim nhạy cảm, có thể “nghe” được những tâm tư sâu kín chưa kịp thổ lộ của những người thân quen. Nhờ đó, họ có thể đến, chia sẻ và động viên nhau, ngay cả khi người kia chưa bày tỏ nỗi niềm ra cho biết.

Sống với nhau trên cõi đời này, ta được mời gọi để nối nhịp cầu tình liên đới với nhau. Khi vui, ta chia sẻ niềm vui ấy cho người khác để niềm vui của ta được nhân lên thật nhiều. Ta muốn cùng người thân yêu có những buổi tiệc mừng, để cùng nhau nô đùa, nhảy nhót, hát ca trong hạnh phúc. Tình liên đới ấy giữa con người giúp cho cuộc sống này thêm mặn mà và khắc sâu những khoảnh khắc không phai. Nhưng không phải cuộc sống lúc nào cũng là những giây phút vui vầy hân hoan như ta hằng mơ ước. Có người đã ví cuộc đời này như một món ăn nhiều hương vị trộn lẫn với nhau. Có khi ngọt ngào, có khi mặn đắng, có lúc chát chua. Những phút giây u buồn thất vọng cũng là một phần làm nên món ăn dương gian mà cuộc sống bày biện ra, buộc ta phải cảm nếm. Thế nhưng, rất nhiều khi, ta hăm hở chạy đến với người khác trong những tiệc vui, còn khi họ buồn, ta lại vô tình, chẳng mảy may để ý đến.

Ai mà chả có lúc buồn, lúc cảm thấy cô đơn, lúc thấy lòng trống vắng. Những lúc ấy, điều duy nhất họ cần là có ai đó, đặc biệt là người họ yêu mến, thấu hiểu, cảm thông và chia sẻ với họ. Một sự cận kề với trọn con tim của người ấy nhiều khi chưa hẳn giúp họ vượt qua được khó khăn gặp phải, nhưng lại là một niềm an ủi rất lớn, giúp họ vực dậy được tinh thần. Ngay cả Đức Giêsu, một con người toàn vẹn như thế, cũng có lúc trải qua nỗi buồn sầu thê lương đến tê buốt con tim. Ít là ba lần, Ngài chia sẻ với các môn đệ về những gì Ngài sẽ phải trải qua ở Giêrusalem, những đòn roi, những nhục nhã, nhưng chẳng ai hiểu được nỗi lòng Ngài. Trong Vườn Dầu, hơn bao giờ hết, Ngài cần một ai đó đến bên mình, chia sẻ tâm tư với mình, nhưng rồi cũng chỉ còn lại một mình Ngài với bóng đêm và tiếng côn trùng kêu trong thanh vắng. Hiển nhiên là Đức Giêsu vẫn luôn thi hành ý Cha, vui lòng đón chịu tất cả vì ơn cứu độ cho nhân loại. Nhưng ở phương diện con người, Ngài vẫn cần những người yêu dấu của mình nâng đỡ  trong những lúc đơn côi. Đức Giêsu còn như thế, huống hồ gì những con người yếu đuối như chúng ta.

Nhưng dường như, chúng ta cũng có cùng một lối hành xử như các môn đệ năm xưa. Trong mắt các ông, Thầy là một con người tuyệt hảo nhất rồi. Làm gì có nỗi khổ nào trên đời này có thể làm Thầy lo lắng được. Thầy vừa tràn đầy Thánh Thần, luôn kết hiệp với Cha, lại có quyền năng hô phong hoán vũ, tư tưởng Thầy thâm thúy và cao siêu. Một con người như thế thì cần gì đến ai nữa! Các ông chỉ nhìn thấy nơi Thầy một sự toàn hảo vô song, mà quên đi một sự thật là Thầy cũng là một con người như ai khác. Thầy cũng biết khóc, biết cười, biết buồn, biết vui, biết lo sợ, biết nôn nao, biết hạnh phúc. Nghĩ thế, nên khi nào cần được an ủi hay nâng đỡ, các ông chạy đến với Thầy. Còn tâm tư của Thầy ra sao, các ông không màng để ý đến.

Trong mắt chúng ta, bố mẹ hay những người lớn tuổi trong gia đình là những con người trưởng thành lắm rồi. Bố lúc nào cũng cứng rắn, lạnh lùng, khôn ngoan và thẳng thắn. Bố làm gì biết buồn, làm gì biết cô đơn! Nghĩ thế, ta cứ thản nhiên sống cuộc sống của mình mà chẳng bao giờ nhẹ nhàng gửi đến bố một lời hỏi thăm. Chúng ta đâu biết rằng, từ ngày ta xuống thành phố để học tập, lúc nào mẹ cũng lo lắng cho ta. Mẹ lo không biết ta sống ra sao, sức khỏe có đủ không, ăn uống có tốt không. Nhiều lần mẹ muốn gọi điện hỏi thăm ta nhưng lại sợ làm phiền ta học hành và làm việc khác. Còn ta, ta vui hơn khi đi chơi với chúng bạn, cùng nhau du ngoạn đây đó. Có khi ta còn khó chịu khi bố mẹ cứ hỏi thăm ta hoài, hay còn cấm cản bố mẹ đừng xuống thành phố thăm ta. Ta chỉ chạy về với bố mẹ khi túi tiền đã cạn kiệt và cầu xin được trợ cấp. Bố mẹ đã lớn thế rồi, cần gì ta hỏi han quan tâm nữa, cần gì lời chúc sinh nhật, mừng ngày cưới của ta!

Sự vô tâm ấy của chúng ta cũng làm lộ lên trong ta sự ích kỷ. Ta chỉ muốn được yên thân thoải mái cho mình, chứ không thích trở thành người liên lụy đến nỗi buồn phiền của người khác. Ta sẵn sàng chia vui với người khác vì nó chẳng làm ta thiệt thòi gì. Còn chia buồn với người khác thì đòi ta phải đủ sự quan sát và nhạy cảm, buộc ta phải buồn cùng với họ, lo cùng với họ. Thế rồi, dần dần, ta bỗng trở nên “lãnh đạm” với mọi con người chung quanh, chỉ lo đi tìm điều gì mang đến cho ta sự thoải mái và yên nhàn thể xác. Người nghèo, người bệnh, các trẻ em đường phố, những người thiểu năng, ta xem họ là những thành phần khác, ta gạt họ ra khỏi cuộc sống của ta, chỉ đơn giản bởi vì những con người ấy chẳng mang lại ích lợi gì cho ta cả.

Con người chỉ trở nên là con người hơn, khi đặt mình trong tương quan với người khác. Đừng bao giờ chỉ biết lo cho mình mà lạnh nhạt với mọi người chung quanh. Bố mẹ, anh chị em của ta đó, họ cần sự nhạy cảm của ta để hạnh phúc vì thấy được sự quan tâm của ta. Bạn bè, thầy cô của ta đây, có đôi khi cần nơi ta một cử chỉ trao ban nguồn êm ấm. Đừng để con tim mình trở nên vô tình, lạnh nhạt, vì chính nó sẽ giết chết chúng ta, biến chúng ta thành một tảng băng không tình thương, không hạnh phúc. Chỉ khi nào ta cho đi, cuộc sống của ta mới được nhận lại xứng đáng!

Pr. Lê Hoàng Nam, SJ