Tháng 11 lại về, bầu trời như có chút u buồn, cái buồn của trời lập đông mau tối nồng thêm cái không khí se lạnh làm cho người ta cảm thấy chạnh lòng khi nghĩ về cuộc đời, nghĩ về người cha, người mẹ đã không còn. Nghĩ về cuộc đời thật chóng qua như loài hoa sớm nở chiều tàn. Nghĩ về những người cha người mẹ mà công đức của họ quá cao vời khiến chúng ta ngậm ngùi tưởng nhớ và mong làm một chút việc gì đó có ích cho mẹ cha.
Thật chạnh lòng khi nhớ về những người đã khuất. Thật nuối tiếc về tình yêu mẹ cha dành cho ta nay đã không còn, chỉ đọng lại trong ta một nỗi buồn miên man.
Có một bạn trẻ hồi ức về tuổi thơ của mình. Một tuổi thơ mất mẹ khi còn quá nhỏ nên chẳng hiểu hết nỗi đau. Chỉ thấy vắng mẹ rồi đơn sơ hỏi cha rằng:
“Một ngày hỏi mẹ ta đâu?
Cha buồn cố nén giọt sầu hôn con
Bảo rằng mẹ đã lên non
Suối vàng ở đó nhặt xong mẹ về
Đứa trẻ ngày lại ngày ngóng trông mẹ về mà sao cứ hun hút bóng mẹ. Suối vàng ở đâu mà mẹ nhặt mãi không về. Con ngày đêm mong nhớ. Mẹ vẫn biền biệt. Con tưởng rằng vì ham nhặt suối vàng mà mẹ chẳng chịu về. Khiến lòng buồn và lệ cứ rơi.
“Sớm chiều trông ngóng mẹ quê
Ham chi giàu có mẹ ơi! con buồn
Mưa tuôn nước đổ trên nguồn
Lệ con tuôn mãi mỏi mòn tháng năm.
Rồi nỗi buồn lại nối tiếp nỗi buồn. Khi đứa trẻ mồ côi nhận ra nỗi đau vì mẹ đã về suối vàng là vĩnh viễn không về trần gian, thì cũng là lúc ngậm đắng nỗi đau của kẻ mồ côi cả mẹ lẫn cha.
“Nhớ nhung ngậm đắng âm thầm
Thế rồi cha cũng bạc phần ra đi
Lên non tìm mẹ làm chi?
Giật mình .... con hiểu biệt ly - vô thường.
Cuộc đời thì vô thường, nay còn mai mất. Dẫu biết vậy, nhưng mất cha mất mẹ là một mất mát mà không có gì bù đắp được. Vì mẹ cha là một tác phẩm tuyệt đẹp về tình yêu con người, đó chính là bông hoa đẹp nhất của tạo hóa, là những nốt nhạc trầm bổng, những cung thanh cung điệu của bản nhạc giữa cuộc đời này. Tình yêu mẹ cha đã làm nên niềm vui và hạnh phúc cho con. Tình yêu ấy đã làm nên biết bao hình ảnh đẹp về tình người cho con cái.
Hôm nay, trong không gian nghĩa trang đang ấm dần bởi những nén hương, những ngọn nến của biết bao người con đang thắp lên trên phần mộ của những bậc sinh thành. Chúng ta cũng trào dâng niềm cảm mến tri ân về biết bao nghĩa cử cao đẹp mà cha mẹ đã làm cho chúng ta khi còn sống. Họ đã lặng im nơi chín suối hay dưới nấm mồ hoang lạnh. Điều họ cần nơi chúng ta không chỉ là một nén hương tỏ lòng tri ân, mà quan yếu là nhớ đến họ để cầu nguyện cho họ, để làm việc hy sinh phúc đức cho họ. Đây là bổn phận đối với Thiên Chúa mà họ phải làm khi còn sống, thế nhưng trong thân phận bất toàn họ đã thiếu sót. Họ đã không chu toàn đủ vì còn phải lao nhọc vì chúng ta. Họ còn phải hy sinh vì chúng ta. Nay họ cần được thanh luyện để xứng với tình yêu của Chúa. Thế nhưng, “lực bất tòng tâm”. Họ lại không còn cơ hội hay khả năng để lập công cho mình.
Vì thế, trong đạo hiếu Việt Nam luôn mời gọi con cái hãy biết đền ơn đáp nghĩa mẹ cha qua những thánh lễ cầu nguyện cho tổ tiên, qua những hy sinh bác ái để lập công đền tội cho cha mẹ chúng ta. Sách giáo lý Công Giáo đã viết:
“Chúng ta hãy cứu giúp và tưởng nhớ đến những người đã qua đời. Nếu con cái ông Job được thanh luyện nhờ sự hy sinh của ông, thì tạo sao chúng ta lại nghi ngờ rằng những việc hiến dâng của chúng ta sẽ đem lại an ủi cho các linh hồn ấy? Vậy chúng ta đừng ngần ngại giúp những người đã qua đời và cầu nguyện cho họ”.
Ước mong tháng 11 sẽ là cơ hội để chúng ta tỏ lòng tri ân với cha mẹ, ông bà, anh em bạn hữu không chỉ bằng nén hương thắp lên trước phần mộ mà bằng cả tấm lòng mong muốn làm điều gì đó để đền bù cho họ vì những thiếu sót trong thân phận con người. Xin cho các linh hồn sớm được nghỉ yên trong tình yêu Chúa qua những lời cầu nguyện và những hy sinh của chúng ta trong tháng dành cho các đẳng linh hồn này. Amen
Lm.Jos Tạ Duy Tuyền
SỐNG NHƯ KHÔNG BAO GIỜ CHẾT
Trần Mỹ Duyệt
“Đời sống con người chóng qua như cỏ.
Như bông hoa nở trong cánh đồng.
Một cơn gió thoảng đủ làm nó biến đi,
Nơi nó mọc cũng không còn mang vết tích”.
(Tv. 102:3)
Như bông hoa nở trong cánh đồng.
Một cơn gió thoảng đủ làm nó biến đi,
Nơi nó mọc cũng không còn mang vết tích”.
(Tv. 102:3)
Một thực tế trước mắt, một sự thật trần trụi về thân phận và số kiếp con người mà hầu như không mấy ai quan tâm, suy nghĩ. Nó chỉ đụng chạm đến một chút tình cảm khi có người thân hoặc ai đó mà mình quen biết qua đời. Nhưng dù muốn hay không muốn, từ trong sâu thẳm của linh hồn, hình ảnh cái chết đôi lúc cũng khiến chúng ta phải dừng lại để suy niệm.
Chúng ta có bao giờ đọc hoặc nghe và suy nghĩ về câu nói của Đức Đạt Lai Lạt Ma chưa? Ngài nói: “Người ta ai cũng phải chết, nhưng ai cũng sống như mình không bao giờ chết!”
Sống và chết là hai phạm trù đối nghịch nhưng lại bổ túc cho nhau khi nói về thân phân và cuộc đời con người trên dương thế. Có sinh thì phải có tử. Có sống thì phải có chết. Và ai ai cũng phải chết. Tuy nhiên, sống làm sao và chết như thế nào mới là điều khiến mỗi người chúng ta phải suy nghĩ. Có những người mà ngay cả khi còn sống và sau khi chết không ai muốn nhắc đến tên tuổi của họ. Cái chết của họ được xem như một điều may mắn, vui mừng cho nhiều người, có khi cho cả một dân tộc. Thánh Kinh đã nói đến cái chết kiểu này mà lời nguyền rủa xem như áp dụng rất đúng cho những người đã bán rẻ lương tâm, bán rẻ anh em, bán rẻ dân tộc, bán rẻ đồng bào vì những lợi lộc trần gian: “Con Người sẽ ra đi như lời đã viết về Ngài, nhưng khốn cho kẻ đã phản bội Ngài, thà hắn đừng có sinh ra thì hơn!” (Mt 26:24)
Thế nên, để sống cuộc đời có ý nghĩa và để người đời còn nhớ tới mình sau khi đã chết, lời khôn ngoan đã khuyên dạy chúng ta:
“Xin dạy chúng con đếm tháng ngày mình sống,
Ngõ hầu tâm trí được khôn ngoan.” (TV 90:12)
Ngõ hầu tâm trí được khôn ngoan.” (TV 90:12)
“Đếm tháng ngày mình sống” đồng nghĩa với suy niệm về cái chết, về một ngày không xa mình sẽ phải bỏ lại tất cả khi từ giã cõi đời. Bởi vì mỗi ngày qua đi là một ngày ta tiến gần đến cái chết.
Như vậy, suy nghĩ về những ngày giờ mình sống trên dương thế để tìm ra ý nghĩa khôn ngoan cho cuộc sống không những giúp ta sẵn sàng khi phải đối diện với cái chết, mà còn giúp cho ta sống tốt, sống hạnh phúc ngay ở đời này nữa. Một cuộc sống không buông thả, lo lắng, buồn phiền, mánh mung, chộp giật như cái nhìn của những người cứ nghĩ rằng mình không bao giờ chết, muốn sống lâu, sống hưởng thụ để rồi phải hối hận, cay đắng bỏ lại tất cả khi giờ chết đến.
Từ trong cái triết lý sâu thẳm của nó, chết còn được coi như là một mầu nhiệm: “Mầu nhiệm sự chết!”
Gọi chết là một mầu nhiệm, vì từ trước tới giờ chưa có ai thoát được cái chết. Ai cũng phải chết: trẻ con chết, người trung niên chết, người cao niên chết. Người giàu sang, quyền quí, người nghèo khổ, dân dã, người học thức, người bình dân, đơn sơ tất cả đều phải chết. Nhưng không ai biết mình sẽ chết cách nào, chết ở đâu và chết khi nào?! Với hàng trăm, ngàn, vạn kiểu cách và cái chết khác nhau không ai giống ai đã tạo cho cái chết một hình ảnh đầy bí ẩn. Ngoài ra, những gì sẽ diễn ra bên kia sau cái chết, số phận của mỗi người sẽ ra sao mãi mãi cũng vẫn là một bí mật! Tóm lại, suy về sự chết, chuẩn bị cho ngày, giờ chết đối với các bậc thánh nhân, những hiền nhân quân tử chính là một hành động khôn ngoan. Một sự khôn ngoan của những tâm hồn công chính, của những con người sống đời sống xứng đáng với thân phận và kiếp người: “Khởi đầu khôn ngoan là lòng kính sợ Thiên Chúa và hiểu biết Đấng Chí Thánh mới là sự hiểu biết thật.” (Proverbs 9:10)
Lòng kính sợ Thiên Chúa sẽ dẫn đến khôn ngoan, và hiểu biết về Ngài mới là sự hiểu biết thật. Đây là sự khôn ngoan chân thật, sự hiểu biết cần thiết để giúp con người sống nên, sống đẹp và sống ý nghĩa cuộc sống này. Nó giúp cho con người biết đâu là giá trị thật và đâu là những cám dỗ, những đam mê, những ích kỷ, hẹp hòi cần phải từ bỏ, phải xa tránh.
Tóm lại, sống để chuẩn bị cho cái chết là một đời sống khôn ngoan. Riêng đối với người Kitô hữu thì sự khôn ngoan ấy còn dẫn họ đến chỗ nhận biết và chiếm hữu được Thiên Chúa, vì: “Điều quan trọng là khi thời gian đến, lúc ta phải ra đón Chúa Kitô như mười cô trinh nữ ra đón chàng rể, ngọn đèn tình yêu tức là lòng kính mến Thiên Chúa có còn cháy sáng hay không? Nếu luồng gió tội lỗi làm tắt ngọn đèn yêu mến trước giờ chết, ta còn có cơ hội thắp sáng lại bằng tinh thần thống hối. Nhưng nếu khi ta bước qua ranh giới sự chết mà đèn tắt, thì thời giờ đã chấm dứt!” (Sống Đạo Giữa Đời, tr.56).
“Người ta ai cũng phải chết”, do đó, ta không thể sống “như mình không bao giờ chết!”.
