Những câu hỏi thông thường về Tông huấn Amoris Laetitia
1. Tông huấn là gì?
Tông huấn là một bài huấn dụ đặc biệt của Đức giáo hoàng nhằm truyền đạt nhận định của ngài về một vấn đề nào đó. Đức giáo hoàng thường dùng Tông huấn để công bố những kết luận ngài có được sau khi xem xét những khuyến cáo của một Thượng Hội đồng Giám mục. Ngài cũng có thể dùng Tông huấn để khuyến dụ các tín hữu tiến sâu hơn vào đời sống làm môn đệ Chúa Kitô, chẳng hạn như Đức giáo hoàng Phanxicô đã dùng Tông huấn Evangelii Gaudium để công bố Tin Mừng trong thế giới ngày nay (24-11-2013).
2. Tông huấn Amoris Laetitia do đâu mà có?
Amoris Laetitia là kết quả của những suy tư trong cầu nguyện của Đức giáo hoàng Phanxicô về những cuộc thảo luận và những kết quả của hai Thượng Hội đồng Giám mục tổ chức tại Roma: một Thượng Hội đồng Ngoại thường năm 2014, và một Thượng Hội đồng Thường lệ năm 2015, cả hai đều có chủ đề về hôn nhân và gia đình. Tông huấn này muốn chia sẻ với toàn thể Hội Thánh giáo huấn và khuyến dụ của ngài về công tác mục vụ gia đình, và về những gì hôn nhân và gia đình được mời gọi trong thời điểm này của lịch sử.
3. Thượng Hội đồng Giám mục là gì?
Thượng Hội đồng Giám mục là một định chế thường trực của Hội thánh Công giáo, được Chân phúc Giáo hoàng Phaolô VI thiết lập năm 1965, không lâu sau khi bế mạc Công đồng Vatican II, để tiếp nối tinh thần của giám mục đoàn và sự hiệp thông đã có được tại Công đồng Vatican II. Thượng Hội đồng là một đại hội các giám mục trên toàn thế giới nhằm tham vấn cho Đức giáo hoàng về những vấn đề quan trọng Hội thánh đang trực diện bằng cách bảo vệ huấn giáo của Hội thánh và củng cố kỷ luật trong Hội thánh (xem website của Tòa thánh và Giáo luật, khoản 342).
4. Tông huấn Amoris Laetitia đề cập những vấn đề nào?
Amoris Laetitia đề cập đến rất nhiều vấn đề liên quan đến hôn nhân và đời sống gia đình, và chú trọng đặc biệt vào ơn gọi và sứ mệnh tình yêu của gia đình. Tông huấn nói về những sức mạnh và những ân huệ của gia đình, và những thách thức hiện thời các gia đình trên khắp thế giới đang phải đối mặt. Tông huấn khuyến khích các đôi vợ chồng, các gia đình, và các tác viên mục vụ hãy đồng hành và chăm lo cho các gia đình và những ai đang cần được Chúa thương xót và chữa lành. Điều này đòi hỏi ta phải biết suy nghĩ sâu xa về tình yêu và những gì tình yêu bao hàm trong thực tại hằng ngày của hôn nhân và đời sống gia đình.
5. Tên của Tông huấn này nghĩa là gì ?
Amoris Laetitia là từ ngữ la tinh hàm nghĩa “Niềm Vui của Tình Yêu”. Câu mở đầu nói: “Niềm Vui của Tình Yêu các gia đình trải nghiệm được cũng chính là niềm vui của Hội thánh” (s.1). Tông huấn muốn làm vọng lại xác tín của các Nghị phụ Thượng Hội đồng rằng gia đình Kitô hữu “quả thực là tin tốt lành” (s.1) và muốn giúp Hội thánh gần gũi với các gia đình trong mọi hoàn cảnh.
6. Ai nên đọc Tông huấn này?
Văn kiện này dành cho tất cả những ai quan tâm đến tương lai của gia đình. Tông huấn ngỏ lời với các giám mục, linh mục, phó tế, những người được thánh hiến, các đôi vợ chồng Kitô hữu và tất cả các Kitô hữu giáo dân. Cách riêng, các đôi vợ chồng được nhắc nhở về ơn gọi và sứ mệnh của mình qua Tông huấn này, và các gia đình có thể thấy Tông huấn này là nguồn cảm hứng liên tục.
7. Những nhà lãnh đạo Công giáo có thể sử dụng Tông huấn này như thế nào?
Amoris Laetitia sẽ là một kim chỉ nam giá trị cho tất cả những ai dấn thân vào tác vụ giúp các bạn trẻ phân định và chuẩn bị hôn nhân cũng như những đôi vợ chồng và các gia đình ở mọi giai đoạn của đời sống. Các vị lãnh đạo Công giáo cần phải dành mọi nỗ lực để nghiên cứu trọn vẹn Tông huấn này. Nhất là cần chú ý xem những nhận định sâu sắc của Đức giáo hoàng đã có thể làm cho tác vụ đặc thù này trở nên phong phú và sống động ra sao. Chính Đức giáo hoàng Phanxicô đã ân cần mời gọi chúng ta đọc tông huấn này một cách kiên nhẫn và cẩn thận, với hy vọng “khi đọc văn kiện này, tất cả sẽ cảm nhận mình được mời gọi biết yêu mến và quý trọng đời sống gia đình…” (s.7).
8. Đức giáo hoàng Phanxicô bộc lộ mối quan tâm của ngài đối với các gia đình như thế nào trong triều đại của ngài?
Đức giáo hoàng Phanxicô đã tỏ lòng yêu mến đối với hôn nhân và các gia đình bằng nhiều cách. Ngay trong năm đầu tiên của triều đại giáo hoàng của ngài, ngài đã triệu tập hai khóa họp khoáng đại Thượng Hội đồng Giám mục liên tiếp về gia đình. Ngài đã dành các buổi tiếp kiến hằng tuần suốt hơn một năm để ban những huấn dụ về các chủ đề liên quan đến hôn nhân và gia đình, và ngài đã nêu lên những chứng từ sôi nổi hấp dẫn về vẻ đẹp trong kế hoạch của Thiên Chúa về gia đình trong kỳ Đại hội Thế giới các Gia đình tại Philadelphia. Ngài cũng tôn phong Đức Gioan Phaolô II – mà ngài xưng tụng là “vị giáo hoàng của gia đình” lên bậc hiển thánh.
9. Còn những văn kiện chủ yếu nào khác nữa của Hội thánh về hôn nhân và gia đình?
Như Đức giáo hoàng Phanxicô đã trình bày trong chương ba, Amoris Laetitia khai triển tiếp theo một kho tàng giáo huấn phong phú của Hội thánh về hôn nhân và gia đình. Tông huấn này là một văn kiện song hành và bổ túc cho văn kiện Familiaris Consortio (Về Vai trò của Gia đình Kitô hữu trong Thế giới Ngày nay), do Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II ban hành sau Thượng Hội đồng Giám mục về gia đình họp trong năm 1980, đã là viên đá thử vàng cho mục vụ chăm sóc hôn nhân và đời sống gia đình từ khi được phổ biến. Đức Gioan Phaolô II còn cống hiến cho Hội thánh một văn kiện khác nữa cho các gia đình trong năm 1994, tên là “Thư gửi các Gia đình”, và các bài giáo lý của ngài về tình yêu con người, thường được gọi là “thần học thân xác”, cũng đã làm cho việc chiêm nghiệm của Hội thánh về hôn nhân và đời sống gia đình ngày nay được trở nên thực sự phong phú. Tất cả những công trình này được trích dẫn ở nhiều điểm khác nhau trong Amoris Laetitia. Những văn kiện then chốt khác, cũng đã được trích dẫn, bao gồm cả Hiến chế Mục vụ Gaudium et Spes của Công đồng Vatican II (Về Hội thánh trong Thế giới Ngày nay), Thông điệp Humanae Vitae (Về Sự Sống Con Người) của Chân phúc Giáo hoàng Phaolô VI, và Thông điệp Deus Caritas Est (Thiên Chúa là Tình yêu) của Đức nguyên giáo hoàng Bênêđictô XVI.
10. Làm thế nào để tôi có được bản Tông huấn Amoris Laetitia?
Có thể liên hệ mua Tông huấn Amoris Laetitia - Niềm Vui của Tình Yêu, bản dịch tiếng Việt do Văn phòng Hội đồng Giám mục Việt Nam thực hiện và xuất bản tại Văn phòng HĐGM số 72/12 Trần Quốc Toản Q.3 Tp. HCM,Đt: 08 3820 5242, kể từ ngày 20 tháng 7 năm 2016. Cũng có thể tìm đọc toàn văn Tông huấn này sẽ được đăng tải trên trang mạng của HĐGM Việt Nam. Bản tiếng Anh, Pháp, Ý, Tây Ban Nha… của Tông huấn Amoris Laetitia có thể tham khảo trên trang mạng của Toà Thánh:www.vatican.va.
Văn phòng HĐGMVN
Suy nghĩ về Tông huấn Amoris Laetitia
Các mục tử phải là những người hết lòng tìm kiếm chân lý, giáo lý chính thống về tín lý và luân lý của Hội Thánh, để từ đó hướng dẫn và dạy dỗ Dân Chúa. Nắm vững đạo lý chính thống là điều đáng khen ngợi, nhưng các ngài còn phải lo bảo ban những khuyên bảo mục vụ quan trọng cấp thiết. Không thể đến ban lời chân lý cho dân chúng rồi bỏ đi và lấy thế làm đủ, đúng hơn, các ngài phải đồng hành với những người các ngài đã hướng dẫn, dạy dỗ, bằng cách dấn thân giúp đỡ đưa các chân lý ấy hoà vào cuộc sống của họ.
Đức giáo hoàng Phanxicô muốn các chân lý về hôn nhân, tính dục, và gia đình được công bố cách rõ ràng, nhưng ngài cũng muốn các thừa tác viên của Hội Thánh với lòng từ bi và hay thương xót vươn tay ra cứu giúp những người đang chiến đấu để đưa những chân lý ấy vào cuộc sống họ.
Về tính khách quan luân lý của hôn nhân, Đức giáo hoàng nói rõ ràng chắc chắn. Ngài quả quyết trình bày sự hiểu biết của Hội Thánh về hôn nhân đích thật là giữa một người nam và một người nữ, cả hai cùng cam kết dấn thân cho nhau trong sự trung thành mãi mãi, diễn tả tình yêu của họ và sự sẵn sàng đón nhận con cái mà Chúa sẽ ban, và sự kết hợp ấy như là một bí tích của tình yêu của Đức Kitô đối với Hội Thánh (52, 71). Ngài cũng tỏ bày nỗi xót xa trước những đe dọa lý tưởng này của thời đại hôm nay, trong đó bao gồm: não trạng duy tương đối về luân lý (moral relativism), nền văn hoá phổ biến quy ngã thích tự yêu mình (cultural narcissism), ý thức hệ tự sáng tạo chính mình (self-invention), văn hoá khiêu dâm, văn hoá xã hội “đào thải” (throwaway society), v.v… Ngài rõ ràng kêu gọi người ta quan tâm đến giáo huấn của đức chân phước Giáo hoàng Phaolô VI trong thông điệp Humanae Vitae về sự liên kết thiết yếu giữa hai chiều kích kết hợp và sinh sản của tình yêu hôn phối (80). Hơn nữa, Đức giáo hoàng còn trích dẫn ý kiến đồng thuận của Thượng Hội đồng các Giám mục về Gia đình vừa qua, cho rằng quan hệ giữa những người đồng giới không thể được coi dù như là gần tương đương với quan hệ mà Hội Thánh gọi là hôn nhân (251). Đặc biệt, ngài cũng mạnh mẽ lên án các ý thức hệ muốn áp đặt ý kiến cho rằng phái tính (hay giới) chỉ là một khái niệm xã hội có thể thay đổi và vận dụng tự do theo chọn lựa của người ta (56). Ngài lập luận những động thái như thế là quên đi mối quan hệ đúng đắn của thụ tạo với Tạo Hoá của mình. Cuối cùng, mọi ngờ vực nào đó về thái độ của Đức giáo hoàng về sự bất khả phân ly của hôn nhân đều rõ ràng và trực tiếp bị đánh tan. Ngài nói: “Tính bất khả phân ly của hôn nhân – “Điều Thiên Chúa đã kết hợp, con người không được phân ly” (Mt 19,6) – không nên hiểu như một ‘cái ách’ áp đặt lên con người, nhưng như một ‘quà tặng’ được ban cho những ai kết hợp với nhau trong hôn nhân (62).
Trong một phần đặc biệt đánh động của Tông huấn, Đức giáo hoàng Phanxicô giải thích bài ca đức ái nổi tiếng trong Thư thứ nhất của thánh Phaolô gửi tín hữu Côrintô (90-119). Theo thánh Tông đồ Phaolô, nhà truyền giáo vĩ đại, tình yêu trước hết không phải là một cảm xúc (94) nhưng là một ý chí dấn thân muốn thể hiện một số điều có tính dứt khoát và thách thức: nhẫn nại, chịu đựng lẫn nhau, không vênh vang tự đắc, loại bỏ ghen tị, đua tranh, luôn tin tưởng, hy vọng, tha thứ. Với cung giọng của một mục tử hiền phụ, Đức Thánh Cha Phanxicô dạy các cặp hãy bước vào đời sống hôn nhân bằng một tình yêu, theo nghĩa đậm sâu và đòi hỏi nhất, phải ở trung tâm của mối quan hệ vợ chồng và gia đình. Đây là phần quan trọng cần phải học trong các chương trình chuẩn bị hôn nhân của Hội Thánh. Đức Phanxicô nói nhiều về vẻ đẹp và sự toàn diện của hôn nhân. Nhưng nên lưu ý đừng giảm thiểu, pha loãng đi hoặc thỏa hiệp với lý tưởng nói đến trong bản văn này.
Tuy nhiên, Đức giáo hoàng cũng thành thật nhìn nhận rằng thực tế rất nhiều người sống thiếu lý tưởng, không hoàn toàn hội nhập tất cả các chiều kích của hôn nhân theo nghĩa của Hội Thánh. Ngài không theo đường lối chỉ biết lên án, nhưng xem Hội Thánh như một bệnh viện dã chiến hiện diện chính là để cứu chữa và chăm sóc người bị thương tích (292).
Theo hướng đó, ngài đề xuất hai hướng chăm sóc mục vụ cơ bản. Thứ nhất, chúng ta có thể nhận thấy, cả trong trường hợp của những mối kết hợp về khách quan là trái quy tắc hoặc bất toàn, một số yếu tố tích cực tham dự trong tình yêu hôn nhân đầy đủ. Bởi thế, một cặp chẳng hạn sống với nhau không hôn phối mà lại biểu lộ sự chung thủy, một tình yêu sâu sắc, và có con cái, v.v… Hội Thánh, chú ý đến những dấu hiệu tích cực này, có thể theo “luật tiệm tiến” dần hướng dẫn những cặp này tiến đến một quan hệ hôn nhân đích thực và trọn vẹn (295). Điều đó không có nghĩa là ta nói: sống chung là được phép và hợp với ý Chúa; nhưng là nói: có lẽ Hội Thánh có thể tìm thấy được một phương cách hấp dẫn hơn để hướng người ta trong hoàn cảnh đó đến sự hoán cải.
Thứ hai (ở đây chúng ta sẽ đề cập đến phần chắc chắn gây bàn cãi nhất) là hướng sử dụng sự phân biệt cổ điển của Giáo hội giữa phẩm chất khách quan của một hành vi luân lý và trách nhiệm chủ quan của chủ thể luân lý phạm hành vi ấy (302). Đức giáo hoàng nhận xét rằng nhiều người trong các hôn nhân dân sự sau một lần ly dị thấy mình ở trong một tình cảnh ràng buộc hầu như không thể gỡ. Nếu cuộc hôn nhân thứ hai của họ chứng tỏ có sự trung tín, giàu sức sống và sinh hoa kết trái, làm sao họ có thể rời bỏ nó mà thực sự không tạo thêm lỗi tội và gây thêm sầu buồn? Dĩ nhiên điều này không có ý nói cuộc hôn nhân thứ hai của họ về khách quan là chính đáng, nhưng muốn nói rằng họ có thể được giảm khinh trong quy tội vì lý do những áp lực, khó khăn, hoàn cảnh lưỡng nan của họ. Đức giáo hoàng áp dụng ở đây sự phân biệt đã nói: “Bởi thế người ta không thể nói rằng tất cả những người đang ở trong một hoàn cảnh gọi là ‘trái quy tắc’ là đang sống trong tình trạng tội trọng, mất ơn thánh hoá” (301). Như thế, thừa tác viên của Giáo hội không thể giúp những người ấy, trong nhà xứ mình hay trong toà giải tội, biết phân định mức độ trách nhiệm luân lý của họ được hay sao? Một lần nữa, chúng ta khẳng định không chạy theo não trạng “ba phải” dĩ hoà vi quý, mà cũng không chối bỏ một hôn nhân dân sự sau khi ly dị là trái quy tắc khách quan.
Niềm Vui của Tình Yêu (Amoris Laetitia) liệu sẽ giải quyết các vấn đề này cách yên ắng hay không? Nhưng Tông huấn này là một lý giải cân bằng khéo léo và gây ấn tượng giữa nhiều ý kiến tham luận thường cũng trái ngược nhau. Với đường lối như thế đó, Tông huấn sẽ phục vụ rất tốt giúp cứu vãn nhiều linh hồn đau khổ đến với “bệnh viện dã chiến”.
(Theo Giám mục Robert Barron, WORD on FIRE)
Luy Nguyễn Anh Tuấn
Thông báo v/v phát hành sách TÔNG HUẤN AMORIS LAETITIA - NIỀM VUI CỦA TÌNH YÊU
Văn phòng Hội đồng Giám mục Việt Nam (VPHĐGMVN) trân trọng giới thiệu đến quý Đức Cha, quý Cha, quý Tu sĩ nam nữ cùng quý Anh Chị Em bản dịch chính thức “Tông huấn NIỀM VUI CỦA TÌNH YÊU - AMORIS LAETITIA”, do VPHĐGMVN chuyển dịch:
– Đặc điểm:
(1) Sách dày 312 trang, khổ 13 x 20cm; bìa in 4 màu, đẹp, trang nhã trên giấy Bristol 230gr.
(2) Giá bìa: 25.000 đồng (chiết khấu 20% cho các Giáo xứ, Hội đoàn, các Tòa Giám Mục, Chủng viện, Học viện, Nhà sách...).
Chi phí vận chuyển do bên mua chịu trách nhiệm.
– Về việc đăng ký số lượng sách: có 3 hình thức:
(1) trực tiếp nơi Văn phòng Hội đồng Giám mục Việt Nam, 72/12 Trần Quốc Toản, Phường 8, Quận 3, TP.HCM; Lầu 4 (gặp Cô Năng VP UBMVGĐ).
(2) qua Email: vptk.hdgm@gmail.com
(3) qua điện thoại: 08-3820 5242 hoặc 0906 325 382(gặp Cô Năng, trong giờ hành chánh).
- Về việc thanh toán: có 2 hình thức thanh toán:
(1) tiền mặt, tại Văn phòng Hội đồng Giám mục Việt Nam, 72/12 Trần Quốc Toản, Phường 8, Quận 3, TP.HCM, lầu 4 (gặp Cô Năng VP UBMVGĐ),
(2) chuyển khoản qua
Ngân hàng SACOMBANK, Chi Nhánh Tân Định,
chủ tài khoản: NGUYỄN ANH TUẤN
số tài khoản: 060087509421.
Kính báo,
Lm. Luy Nguyễn Anh Tuấn
Chánh VP HĐGMVN
