“Giải hòa với Chúa” vào giờ cuối, một thánh lễ vinh danh điện ảnh gia Andrzej Wajda đã được cử hành trước ngày tang lễ chính thức của ông.
Nhà thực hiện phim ảnh, kịch bản gia, nhà đạo diện kịch nghệ Andrzej Wajda Ba Lan, vừa qua đời ngày 9 tháng 10 vừa qua ở Ba Lan, thọ 90 tuổi. Con số giải thưởng ông nhận trong suốt sự nghiệp của ông nói lên tài năng của ông, trong số này có giải Cọ Vàng với phim Người bằng sắt (L’Homme de fer) và một giải Oscar. Ba thế hệ khán giả đi theo ông với hơn 50 cuốn phim, những phim tạo ý thức lương tâm và tôn trọng các giá trị đã xứng đáng là điểm chuẩn đạo đức.
Từ rất sớm, Andrzej Wajda đã có quan điểm chính trị riêng của mình và ông đã dấn thân trên con đường chính trị. Năm 16 tuổi ông nhập ngũ để chống sự xâm lược của chế độ nazi, sau đó ông chiến đấu để có tự do và dân chủ, chống lại ý thức hệ xô viết. Sự dấn thân đáng kể nhất của ông là tranh đấu cho tổ chức Đoàn kết Solidarnosc. Một phong trào phát xuất từ năm 1980, lúc mà Ba Lan ở dưới ách độc tài đang nắm chính quyền lúc đó. Đó là nghiệp đoàn đầu tiên mà ông Lech Walesa là phát ngôn viên để chống lại các luật lệ kiểm soát của các nghiệp đoàn. Lech Walesa là bạn của Wajda, ông xin bạn mình gia nhập vào phong trào trong cuộc chiến đấu này. Lúc bấy giờ, dân tộc Ba Lan được huy động và có được sự hậu thuẫn của Giáo hội công giáo, thêm nữa Đức Gioan-Phaolô II vừa được bầu làm giáo hoàng năm 1978 đã củng cố cho tinh thần chiến đấu hăng say và đã giành được thắng lợi. Quốc gia chưa bao giờ dám tấn công vào Giáo hội, vì thế người Ba Lan thành lập được một lực chống đối hợp pháp. Dù vậy điện ảnh gia vẫn xa Giáo hội.
Gần với Chúa vào giờ cuối
Vì chống với chính quyền nên trong khi còn sống, ông không được một tưởng thưởng nào của quốc gia. Cựu Chủ tịch nước Bronislaw Komorowski đã rất lấy làm tiếc. Nhưng ngày thứ ba 18 tháng 10 vừa qua, một thánh lễ ở nhà thờ Dòng Đa Minh Varsovia đã được cử hành để vinh danh điện ảnh gia biểu tượng của phim ảnh chiến đấu, buổi lễ được cử hành trước tang lễ chính thức ngày thứ tư 19 tháng 10. Trong dịp này, người dân Ba Lan đã đến giã từ ông, các bạn bè của ông đến tưởng niệm và với linh mục có sáng kiến cử hành thánh lễ này, đây là dịp ghi nhớ sự xích lại gần với Đấng Tạo Dựng vào giây phút cuối đời của ông. Diễn đàn Genève cho biết: “Trong bài giảng của mình, linh mục Andrzej Luter không nhắc đến chính trị, linh mục là người gần với báo Wiez của Giáo hội công giáo tự do”. Linh mục cho biết, điện ảnh gia ra đi khi “đã làm hòa với Chúa,” ông đã chịu phép xức dầu. Chắc chắn sự trở lại này đã chấm dứt mâu thuẫn thường xuyên của ông giữa các các khát vọng riêng và lý tưởng chính trị của mình.
Theo nhật báo Giờ Chót (La Dernière Heure) của nước Bỉ, tang lễ của ông được cử hành ngày 19 tháng 10 ở Krakow với sự hiện diện của Tổng thống Ba Lan Andzej Duda, nhưng Tổng thống không phát biểu. Người dân đến rất đông để chào ông lần cuối, họ bày tỏ sự xúc động sâu xa của mình. Cũng như nhiều người khác không đến dự được, điện ảnh gia Ba Lan Roman Polanski đã gởi thư phân ưu và thư này đã được đọc trước khi thánh lễ cử hành: “Tình yêu của anh cho sự thật, cho sự xác thực, sự tập trung của anh đến từng chi tiết đã cho tôi một ấn tượng rất lớn và tôi đã cố gắng bắt chước anh .” Ông cũng nói lên lòng ngưỡng phục của mình “về năng lực tuổi thanh xuân và tinh thần dám làm mà anh giữ cho đến giờ cuối .” Điện ảnh gia Polanski là chứng nhân của một tình bạn kéo dài hơn sáu mươi năm nay. Chỉ có ông Znak Henryk Wozniakowski, giám đốc nhà xuất bản công giáo mới dám nói lên các quan điểm chính trị của điện ảnh gia Andrzej Wajda, ông phát biểu: “Những ai được may mắn gặp ông riêng đều biết ông đã can đảm như thế nào để cự lại nọc độc của sự cay đắng mà ông cảm nhận trong thời gian gần đây, khi đứng trước chính trị và đời sống công chúng, đi ngược với các hy vọng và tầm nhìn của Ba Lan .”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch
