Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Gioan (Ga 20: 24-29)
Bấy giờ trong mười hai Tông đồ, có ông Tôma gọi là Điđymô, không ở cùng với các ông khi Chúa Giêsu hiện đến. Các môn đệ khác đã nói với ông rằng: "Chúng tôi đã xem thấy Chúa". Nhưng ông đã nói với ông kia rằng: "Nếu tôi không nhìn thấy những vết đinh ở tay Người, nếu tôi không thọc ngón tay vào lỗ đinh, nếu tôi không thọc bàn tay vào cạnh sườn Người thì tôi không tin". Tám ngày sau, các môn đệ lại họp nhau trong nhà và có Tôma ở với các ông. Trong khi các cửa vẫn đóng kín, Chúa Giêsu hiện đến đứng giữa mà phán: "Bình an cho các con". Đoạn người nói với Tôma: "Hãy xỏ ngón tay vào đây và hãy xem tay Thầy, hãy đưa bàn tay con ra và xỏ vào cạnh sườn Thầy; chớ cứng lòng, nhưng hãy tin". Tôma thưa rằng: "Lạy Chúa tôi, lạy Thiên Chúa của tôi". Chúa Giêsu nói với ông: "Tôma, vì con đã thấy Thầy, nên con đã tin. Phúc cho những ai đã không thấy mà tin".
SUY NIỆM
Hôm nay, Hội Thánh mừng kính Thánh Tôma, đọc lại bản văn Thánh Kinh này để chúng ta nhớ về vị thánh được mệnh danh là “cứng tin”. Quen với ngôn từ “sự cứng tin” của Tôma, chúng ta chỉ nhìn vào khuyết điểm cứng tin ấy, nhưng ít ai đặt vấn đề tại sao Tôma lại có lý khi cứng tin.
Theo truyền thống, Thánh Tôma đi truyền giáo và chịu tử đạo tại vùng đất Ấn Độ xa xôi. Đó là hành trình tử đạo chông gai và can đảm. Có thể với kinh nghiệm đức tin và cuộc gặp gỡ với Chúa Giêsu mà Tin Mừng hôm nay cho biết đã làm nên một Tôma dầy dặn, bản lĩnh, can đảm để làm chứng cho Chúa, và giúp cho người khác dù không thấy Chúa mà vẫn tin vào Người.
Thông thường, trong đời sống đạo, có những cử hành phụng vụ quen thuộc làm cho ta thấy buồn ngủ và nhàm chán; có những tín điều đức tin được học thuộc từ bé nên ít khi nào ta đặt vấn đề và chất vấn “tại sao Hội Thánh lại tin như vậy?”. Sự quen thuộc và thậm chí nhàm chán ấy bào mòn lý trí hiểu biết chúng ta, khiến chúng ta sống vô cảm và hời hợt với các mầu nhiệm đức tin được cử hành. Khi đã nhàm chán, chúng ta cũng không còn để tâm khám phá. Không khám phá thì chúng ta hết thấy mới mẻ, lôi cuốn.
Tôma không đi theo con đường quen thuộc đó: “ai tin sao tôi tin vậy!”, mà ông dám can đảm đặt vấn đề về sự sống lại. Nhu cầu thấy là nhu cầu kiểm chứng, nhưng cũng từ đó dẫn ông đến một kinh nghiệm siêu nhiên hơn, “không thấy mà vẫn có, đó là sự hiện diện của Chúa”. Dù rằng Đấng Phục Sinh đã về trời nhưng thực sự Người vẫn hiện diện. Đó là nguồn cảm hứng để Thánh Tôma truyền tải kinh nghiệm đức tin “không thấy mà tin” cho những người ngoại giáo ở những vùng đất xa xôi.
Lạy Thánh Tôma, xin thánh nhân giúp chúng con mỗi ngày dù không thấy Chúa bằng xương bằng thịt, vẫn có thể dùng lý trí và đức tin của mình mà khám phá sự thâm sâu của các mầu nhiệm thánh. Amen.
GKGĐ Giáo Phận Phú Cường
SUY NIỆM 2
- Đi theo Đức Ki-tô
Trong Tin Mừng theo thánh Gioan, chúng ta ít nhất nghe thánh Tô-ma lên tiếng bốn lần :
- “Chúng ta cũng vậy, chúng ta hãy đi để cùng chết với Ngài” (Ga 11, 16).
- “Thưa Thầy, chúng con không biết được Thầy đi đâu, thì làm sao chúng con biết được đường đi” (14, 5).
- “Nếu tôi không thấy dấu đinh ở tay Người, nếu tôi không xỏ ngón tay vào lỗ đinh và không đặt bàn tay vào cạnh sườn Người, tôi chẳng có tin” (20, 25). Khởi đi từ hai lời nói trước của thánh Tô-ma, chúng ta có thể nhận ra tâm tình thật sự ẩn đàng sau lời nói, vẫn bị coi là cứng lòng tin, đó là “tôi khao khát Thầy vẫn còn hiện hữu trên cõi đời này, hiện hữu bằng xương bằng thịt, để tôi tiếp tục đi theo Thầy”.
- Cuối cùng là lời tuyên xưng đức tin vượt qua vô hạn điều ông Tô-ma nhìn thấy: “Lạy Chúa của con, lạy Thiên Chúa của con”.
Qua những lời này, chúng ta có thể nhận ra nơi thánh Tô-ma một sự quyết tâm rất lớn muốn đi theo Đức Giê-su, không phải trong tư tưởng, nhưng bằng « chính đôi chân của mình ». Đây đã một lời mời gọi đầy ý nghĩa đối với mỗi người chúng ta.
Tuy nhiên, cứ mỗi lần ông Tô-ma lên tiếng, Đức Giê-su đều mời gọi ông đi từ bình diện hữu hình sang bình diện vô hình, từ bề ngoài sang bề trong, từ bề mặt sang bề sâu : cuộc Thương Khó và nhất cái chết của Đức Giêsu trên Thập Giá không đơn giản như ông Tô-ma nghĩ, nghĩa là cái chết của Thầy là cách Thầy thử thách người môn đệ, hoặc là tai họa không đáng có, nhưng không tránh được, thì « tôi sẽ đi chết với Thầy cho trọn tình trọn nghĩa! » ; và đường đi không phải là đường bộ, nhưng là chính ngôi vị của Đức Giê-su, bởi vì chính Người là “Đường Đi”.
- “Đừng cứng lòng nữa nhưng hãy tin”
Thánh Tô-ma cứng lòng tin, nhưng không chỉ thánh nhân, mà tất cả các tông đồ khác nữa. Thật vậy, Đức Ki-tô phục sinh khiển trách thánh Tô-ma, như đã khiển trách các tông đồ, vì đã không tin khi nghe lời chứng của các chứng nhân (x. Mc 16, 9-15).
Thật vậy, đáng lẽ ra, với lời chứng của các tông đồ khác, ông Tô-ma đã phải tin rồi. Vì khi gặp ông Tô-ma, Đức Giê-su Ki-tô phục sinh sẽ trách ông : “Đừng cứng lòng nữa nhưng hãy tin”. Ông Tô-ma vẫn muốn có được Đức Giêsu như xưa kia, trong khi Ngài đã đi vào trong sự sống mới. Vì thế, tương quan với Thầy, việc đi theo Thầy cũng sẽ mới. Đức Ki-tô không còn hiện diện với các môn đệ, và với chúng ta hôm nay một cách thể lý nữa, nhưng qua Thần Khí của Ngài, qua Lời của Ngài, qua các bí tích, qua những ơn huệ, qua những con người mà chúng ta được sai đến để phục vụ, nhất là những người bé nhỏ, nghèo hèn, bị thua thiệt, qua tương quan hiệp nhất, qua hành vi « bẻ bánh » của chúng ta, nghĩa là chia sẻ sự sống.
Thánh Tô-ma muốn thấy và không chỉ muốn thấy, mà còn muốn đụng ? Và rồi khi Chúa tỏ mình ra, Người mời gọi đụng vào Chúa, nhưng thánh nhân không dám đụng ! Đó là vì Người vừa là Đức Giê-su trước cuộc Thương Khó và vừa là Đức Chúa, là Thiên Chúa chiến thắng sự dữ và sự chết, vừa là Đấng Khác Hẳn, vượt không gian và thời gian. Vì thế, người ta không thể tự mình nhận ra ngay, mỗi khi Người tỏ mình ra.
- Không thấy mà tin
Tám ngày sau ; có nghĩa là đúng một tuần. Đó là đêm tối của đức tin, nhưng cũng là thời gian cần thiết để đi tới đức tin đích thật. Thực vậy, ông Tô-ma đã trở thành con người khác, sau thời gian một tuần : ông đã không làm điều ông tuyên bố, mặc dù chính Đức Giêsu mời ông thực hiện. Đức Ki-tô khởi đi từ điều ông Tô-muốn, nhưng là để mời gọi ông đi xa hơn và sâu hơn trong cách thức tin, hiểu, yêu và đi theo Đức Ki-tô Phục Sinh. Ông tuyên xưng :
Lạy Chúa của con, lạy Thiên Chúa của con.
Đức Giêsu phục sinh mà ông « nhìn thấy » trước mặt ông là một « Đấng Khác », không như ông đã nghĩ. Đó là sự hiện diện thần linh, sự hiện diện của Đấng vô hình. Biến cố hiện ra này, cũng như tất cả các biến cố khác (chẳng hạn trong trình thuật về cuộc gặp gỡ Đức Ki-tô phục sinh của bà Maria Mác-đa-la, của hai môn đệ trên đường Emmau) làm cho chúng ta hiểu ra rằng, người ta không tự mình nhận ra Đức Kitô Phục Sinh, nhưng chính Ngài đến và cho nhận ra thì người ta mới nhận ra, bởi vì Đức Ki-tô sau cái chết đã đi vào sự sống mới.
Tương quan giữa chúng ta cũng cần vượt qua sự hiện diện hữu hình : tuy không thấy nhau, chúng ta vẫn được mời gọi sống sự hiện của nhau, ngang qua quà tặng, ngang ơn huệ. Điều này đặc biệt quan trọng trong huấn luyện : giữ tương quan ngay trong sự vắng mặt.
Như thánh Tô-ma, chúng ta hãy có lòng ước ao mạnh mẽ « thấy » Chúa để đi theo Người một cách cụ thể ; và xin cho chúng ta vượt qua bình diện thấy thể lí, để có thể nhận ra Đức Giê-su Ki-tô, là Đức Chúa Phục Sinh, ngang qua các dấu chỉ sáng tạo, sự sống, cuộc đời, ơn gọi, Lời Chúa, Thánh Thể dưới ánh sáng của mầu nhiệm Vượt Qua trong cuộc đời của chúng ta. Và như thế, chúng ta có thể nhận ra sự hiện hiện của Chúa ngay trong lòng chúng ta, vì Người đã từng nói : « Anh em hãy ở lại trong Thầy, như Thầy ở lại trong anh em. » Và như thế, chúng ta sẽ hưởng được mối phúc mà Đức Ki-tô công bố :
Phúc thay những người không thấy mà tin.
Đó là mối phúc nhận ra, ở lại, đi theo và trở nên một với Đấng Phục Sinh ngang qua kinh nghiệm lắng nghe Lời Chúa trong cầu nguyện và nhận ra Ngài hiện diện nơi các Bí Tích, nhất là Bí Tích Thánh thể, và cả trong đời thường nữa với những hoàn cảnh và biến cố xẩy ra trong cuộc đời và ơn gọi của chúng ta ; như thánh Gioan kết luận sách Tin Mừng của Ngài :
Còn những điều đã được chép ở đây là để anh em tin rằng Đức Giê-su là Đấng Ki-tô, Con Thiên Chúa, và để anh em tin mà được sự sống nhờ danh Người.
Lm Giuse Nguyễn Văn Lộc
