Dân này tôn kính Ta bằng môi bằng miệng
Nhà thần học William Barclay kể lại một câu chuyện như sau:
Có một Rabbi (tiến sĩ Luật Do
Thái giáo) lão thành bị tù ở Rôma.
Ông chỉ được ăn uống tối thiểu nhằm mục đích kéo
dài cuộc sống.
Thời gian trôi qua, vị Rabbi này ngày càng yếu dần.
Cuối cùng người ta buộc phải mời một y sĩ đến khám bệnh.
Y sĩ bảo rằng cơ thể ông ta bị thiếu nước.
Báo cáo của y sĩ khiến các viên cai ngục bối rối.
Họ không hiểu tại sao vị Rabbi ấy lại có thể thiếu
nước, bởi vì khẩu phần nước mỗi ngày tuy là tối thiểu, song vẫn tương đối đủ cho mỗi người.
Thế là đám lính gác liền chú ý quan sát vị Rabbi ấy một cách kỹ lưỡng hơn để thử xem ông ta làm gì với
số nước ấy.
Cuối cùng người ta đã khám phá ra một điều bí mật.
Vị Rabbi ấy đã sử dụng phần lớn
số nước để rửa tay trước khi cầu nguyện và ăn cơm.
Câu
chuyện trên giúp chúng ta hiểu được bài Phúc Âm hôm nay.
Nó
giúp ta hiểu rõ hơn các nhà lãnh đạo tôn giáo Do Thái đã cảm thấy chướng tai
gai mắt và bực bội thế nào khi nhìn thấy các môn đệ Chúa Giêsu ăn uống mà không chịu rửa tay theo đúng nghi
thức.
Đó chính là điểm quan trọng của
bài Phúc Âm hôm nay.
Điểm
quan trọng này được biểu lộ trong một tranh luận sôi nổi giữa Chúa Giêsu và những nhà lãnh đạo tôn giáo
Do Thái.
Chúng ta biết đối với dân Do Thái có hai bộ luật: Luật thành văn và luật
truyền khẩu
Luật thành văn căn cứ trên sách Torah (Ngũ
Thư) nghĩa là 5 quyển sách đầu của Cựu Ước, đôi khi còn gọi là luật Môisê.
Tới thế kỷ
thứ năm trước công
nguyên, có một nhóm chuyên nghiên cứu về Luật đã tạo được một ảnh hưởng mạnh mẽ
trong dân chúng Israel.
Họ
thấy những điều luật tổng quát trong bộ luật ấy quá mơ hồ, thiếu tính rõ ràng,
cần phải được soạn thảo lại cho rõ ràng, với nhiều chi tiết hơn.
Từ đó
phát sinh ra bộ luật thứ hai, đó là bộ luật
truyền khẩu.
Trong
thời gian này, nơi dân
chúng Do Thái, có rất nhiều người muốn bắt chước các tư tế của họ về sự thánh
thiện bề ngoài có tính cách nghi thức.
Chẳng
hạn theo luật thành văn, mọi tư tế đều phải rửa tay trước khi vào nơi thánh
trong đền thờ.
Mục
đích của luật này là tẩy rửa tất cả những gì là ô uế về mặt tôn giáo để các tư
tế xứng đáng thờ phượng trước nhan Chúa hơn.
Dần
dần, dân chúng cũng bắt chước các tư tế rửa tay trước khi cầu nguyện.
Rửa tay trước khi ăn, đối với người Do thái là một
quốc tục, một thánh lệ.
Các người Biệt Phái và
Kinh Sư nói riêng
và dân Do thái nói chung, thường rất khắt khe với tục lệ này.
Họ cho đó là
một nghi thức truyền thống quan trọng phải tuân giữ triệt để, để tỏ ra mình
thanh sạch trước mọi người.
Tục lệ rửa tay của họ rất phức tạp chứ không đơn giản như
kiểu chúng ta rửa tay để ăn uống: rửa ngón tay, bàn tay, cổ tay. Phải đổ nước
từ từ cẩn thận từng chút, từng chỗ… thật
cầu kỳ, thật phức tạp. Khi rửa
tay như vậy, họ nghĩ rằng họ đã làm đẹp lòng Thiên Chúa vì đã làm đúng luật lệ
và họ tin rằng một nghi thức bên ngoài như vậy có sức làm cho họ được thanh
sạch.
Ý
tưởng hàm chứa đàng sau việc tuân giữ này quả thực cao đẹp, bởi nó nhằm mục
đích làm cho tôn giáo thấm nhập vào mỗi hành vi của cuộc sống. Nhưng trong quá
trình thực thi luật này, một điều bi đát đã xảy ra vì tôn giáo đã dần dần thoái
hoá thành một hoạt động chỉ đơn thuần là chu toàn những nghi thức bên ngoài:
Tuân giữ những nghi thức này thì được kể là đạo đức, là thánh thiện.
Quả thật, ý tưởng này đã ăn sâu vào đời sống đạo chúng ta hôm nay:
chỉ chú tâm tới bề mặt bên ngoài
trong câu chuyện như sau:
Khoảng 2 giờ, một buổi sáng lạnh và gió lớn, chuông
điện thoại nhà xứ reo:
Có người sắp chết, xin cha đi xức dầu.
Khi cha Murray đi qua một ngõ hẻm,
chợt xuất hiện một bóng đen với cây súng la to: “Đưa tiền
đây!”.
Vị linh mục đáp lại:
“Ví của tôi để ở trong túi áo khoác”.
Khi ngài mở áo khoác thì chiếc
cổ côn trắng lộ ra.
Kẻ cướp ấp úng: “Ôi con không biết cha là linh mục,
con xin lỗi, cha cất tiền đi”.
Bình tĩnh lại vị linh mục đưa cho y một điếu thuốc
xì gà, nhưng y lắc đầu:
“Không, cám
ơn cha, trong mùa chay con không hút thuốc”.
Coi trọng việc không hút thuốc trong mùa chay quan trọng hơn việc đi ăn
cướp.
Kẻ cướp
đường đã hành động như một người Biệt phái.
Người
Biệt phái giữ hết sức chi tiết những điều lệ nhỏ nhặt của luật Do Thái,
trong
khi đó lại bỏ bê những giới răn quan trọng.
Đó là
lý do Đức Giêsu
khiển trách họ.
Trong cuộc sống, có lẽ nhiều lần Chúa cũng
quở trách chúng ta như đã quở trách những Luật Sĩ và Biệt Phái trong bài Tin
Mừng hôm nay:
Chúng sùng kính Ta cách giả dối.
Chúng chỉ chú trọng đến những hình thức bên
ngoài.
Vì dân này tôn kính Ta bằng môi bằng miệng,
còn lòng chúng thì lại xa Ta.
