(St. Thomas Aquinas, on the Truth of the Catholic Faith, book one, Image book, 1955, p. 85 và tiếp theo)
1. Chuyển biến (Motion)
Kinh nghiệm cho thấy các sự vật quanh ta có sự chuyển vận rõ rệt: (chuyển về bản thể: Sinh, diệt. Chuyển về phẩm tính: Tốt, xấu. Chuyển về lượng tính: Thêm, bớt. Chuyền về hành động: Bắt đầu, chấm dứt. Chuyển về nơi chốn: Đây, đó.) - mà chuyển biến này không thể tự nó "Whatever is being moved is being moved by another" (bất cứ cái gì bị động đều phải nhờ một căn nguyên khác). Vậy điều cần là phải nhờ một căn nguyên khác giúp nó chuyển biến, nhưng ta không thể giả thử một chuỗi vô tận chuyển biến như vậy mà không thấy mâu thuẫn, nên phải nhân rằng có một nguyên nhân tự mình chuyển biến mà không nhờ căn nguyên khác. Nguyên nhân đó chính là Thiên Chúa.
2. Nguyên nhân tác động (Efficient cause)
Theo kinh nghiệm ta thấy trong vũ trụ có những nguyên nhân tác thành tùy nhau. Ví dụ: Con tùy cha, búa tùy thợ ... mà không thể mỗi nguyên nhân tác thành lại tùy thuộc nhau một chuỗi vô cùng. Vậy điều cần là phải có một nguyên nhân tác thành hoàn toàn dộc lập: Nguyên nhân đó chính là Thiên Chúa.
3. Sự vật bất tất (Contingency of things- không cần thiết, có cũng được, không cũng được)
Chung quanh ta có những vật có cũng được, mà không có cũng chẳng sao, gọi là bất tất. Nhưng vật bất tất thì không đủ lý do để hiện hữu - mà không thể cứ đi mãi tới vô tận chỉ toàn những vật bất tất. Vậy phải có một vật tất hữu (necessery being) cần thiết phải có và tự mình mà có.
Vật tất hữu ấy chính là Thiên Chúa.
4. Cấp bậc hoàn hảo (grade of perfection in being)
Trong vũ trụ, cũng như trong nhân loại có hơn có kém - Mà đã có hơn có kém thì phải có cái tốt nhất là căn nguyên của mọi cái các khác. Vậy cái tốt nhất chính là Thiên Chúa.
5. Trật tự vũ trụ (The order of the world)
Mọi vật trong vũ trụ dầu muôn muôn ngàn thứ, cũng hành động theo một trật tự lạ lùng hướng về đích riêng từng loại, và các loại đều hướng về đích chung, (khoáng vật nuôi thực vật, thực vật nuôi động vật, trời đất xoay vần đều hoà . . . ) - Mà chỉ con người trí tuệ mới có thể lựa chọn đích riêng mình. Vậy trật tự vũ trụ tạp đa đòi một trí khôn cực kỳ thông minh, khôn ngoan điều khiển; Trí khôn thông minh đó chính là Thiên Chúa.
Từ tất cả các chứng minh trên cho ta kết luận:
Có một động lực tiên khởi, một nguyên nhân tất hữu, một hữu thể tối cao, một nguyên nhân quản trị vạn vật theo trí tuệ và ý muốn, là hạnh phúc cao cả,là hạnh phúc chúng ta, là Thiên Chúa đáng ca tụng muôn đời.
